Flash

1.1. Flash Hakkında

Flash başlangıçta Future Splash Animatör olarak işe başlangıç yaptı. Bu programın amacı vektörel görüntüler yaratmak ve bu görüntüler üzerinde hareketlendirmeler yapmaktı. 1997 yılına gelindiğinde Macromedia firması Future Splash’ı satın aldı ve ismini de Flash olarak değiştirdi. Bu programı da World Wide Web için grafiksel içerik oluşturan bir araç olarak tanıttı.

Flash programı vektörlere daha doğrudan ulaşmamıza imkan sağlar. Yeni başlayanlar için basit hareketli görüntüler yaratmasına imkan sağlar. Animasyon konusunda ileri seviyede olduğunu iddia edenler için de Flash çok karmaşık animasyonlar yapmak için idealdir. Yani acemilerin kendini geliştirebileceği  bir programdır.

Flash animasyon yaratmak için sıradan animasyon metodlarını kullanır. Her biri bir sonrakinden çok az farklı görüntülerin birleştirilmesi mantığı Flash içinde geçerlidir. Aradaki hassasiyeti ayarlama işi de tamamen kullanıcıya bırakılmıştır. Sadece görüntü değil seslerinde animasyonlarınızı yaratma imkanı sağlamaktadır. Flash, yarattığınız animasyonların bir bilgisayar yada Web tarayıcısında izlenilebilir kılınmasını sağlayan bir oynatım sistemidir. Yarattığınız animasyonların uzantısı .fla olmaktadır. İzlenebilen filmler yaratmak için Flash Player formatına dönüştürmek gerekir. Flash Player formatına çevrilen dosyalarda .swf uzantısına sahip olur.(http://www.macromedia.com)

1.2 Animasyon Hakkında

Animasyon, bir çok resim ve grafiğin senaryolar içerisinde hareketlendirilmesidir. Hareketlendirme işlemi bir kaç değişik yol ile gerçekleştirilebilir. En yaygın hareketlendirme yöntemi senaryolar arasında geçişler sağlanarak gerçekleştirilen hareketlendirmedir.

Bu hareketlendirme işlemi, çoğu animasyon programında sahneler peş peşe getirilerek oluşturulur. Örneğin uçan bir kuşa ait her hareket bir sahne içerisinde yer almakta ve animasyon farz edelim toplam on adet sahneden oluşuyorsa bu sahnelerin arda arda getirilmesi ile kanat çırpan bir kuş animasyonu oluşturulur.   

Yıllar boyu grafikler (resimler) üzerinde hep bir türlü bir hareketlilik gerçekleştirilmiştir. Bu hareketlendirme mantığını, en çok çizgi film yapımcıları kullanmıştır. Aslında televizyonda izlediğimiz veya video cihazına taktığımız filmlerin genel mantığı da budur. Birbiri ardına eklenmiş milyonlarca resim ve ses montajlardan ibarettir.

Bir başka hareketlendirme mantığı, metin veya grafiklerin ekranın bir yerinden başka bir yerine hareketlendirilmesidir. Bu tür hareketlerde grafik veya metin, şekil değişikliğine uğramadan sadece konum değiştirirler. Bu işlem, özel efektlerle gerçekleştirilebilir. (Temel Animasyon Mantığı ve Flash4, Yavuz Gümüştepe, s:3)

Piyasada bir çok animasyon programı mevcut, hatta 3D animasyon üzerinde bir hayli iddalı programlar var. Bu tür programlar mevcut iken, Flash animasyonlarına neden bu kadar ilgi büyük? Bu sorunun yanıtını bir iki madde ile izah etmeye çalışalım.

Dosya Boyutu: Normal disk alanında gönül rahatlığı ile çalıştırdığımız film yada diğer animasyon unsurlarını ne yazık ki web ortamında kullanmamız imkansız. Web ortamında herhangi bir video dosyası tarayıcıya yükleninceye kadar hayli bir zaman harcanır, çoğu zamanda bilgisayarın veya tarayıcının kilitlenmesine sebep olur. Aynı tür sorunlar yüksek çözünürlükte resim dosyalarının açılmasında da yaşanmaktadır.
Flash animasyonlarının tercih sebeplerinden en önemlisi web ortamında uygun, küçük dosya boyutlarını işgal etmesidir. Burada akla şöyle bir soru gelebilir; Flash dosya boyutlarını bu denli küçültmeyi nasıl sağlıyor? Flash’ın bu denli küçük dosya boyutları ile büyük işler başarmasının sırrı, programın vektörel bir taban üzerinde çalışmasından kaynaklanmaktadır. Vektörel animasyon kavramını biraz daha genişletelim;

Bilgisayar verileri bellekte veya disk alanında saklarken veriye ait değerleri dosya içerisinde tutar. Örneğin; birbitmap resmi disk alanında saklandığında bu resme ait her nokta (pixel), noktaların yerleri, noktalara ait renkler, dosyanın boyutunu belirmektedir. Resmin çözünürlüğü arttıkça diskteki alanda o denli artacaktır. Oysaki, vektörel animasyonda verilere ait her noktanın saklanmasına gerek yoktur. Sadece koordinat düzleminde konum ve büyüklük değerlerinin tutulması yeterli olmaktadır. Bu da, Flash animasyonlarının web ortamında hızlı çalışmasını, bulunduğu ortamda az bir alan kaplamasını sağlamıştır.

Fifo (First İn First Out-İlk Giren İlk Çıkar): Flash’ın, dosyaları için kullandığı özelliği, yazıcıya ait bir özelliğe benzetebiliriz. Bilgisayarımızdan yazıcıya gönderdiğimiz metin veya grafik dosyalarını, bilgisayar hafızaya alarak yazıcının belleğine gönderir. Eğer gönderdiğimiz belge büyük ise işlerimizi hızlandırmak için yazıcıya ait olan temel bir özelliği kullanmamız fayda sağlayacaktır. Bu özellik belgenin tümünü hafızaya almadan, parça parça göndermeden ibarettir. Bu şekilde, bellek sınırları aşılmadan işimiz eskisine oranla hızlanmış olacaktır. Yani, yüz sayfalık bir belgenin tümü hafızaya alınmadan, ilk sayfamız kağıt üzerine basılmış olacak, bu arada diğer sayfalarda yüklenmeye devam edecektir.

Flash animation, bu özelliğe benzer bir özelliği kendi dosyaları için gerçekleştirmeye başarmıştır. Bu şekilde animasyonun tümü ara belleğe yüklenmeden animasyonun ilk kısımlarını gösterimi sağlanmıştır. Dolayısıyla web sitesinde yer alan uzun bir animasyonun alttan destekli bir şekilde hızlılığı sağlanmıştır. Flash bu tür bir yükleme işlemini, genellikle film içerisinde kullanılan sesler için uygular.

Motio (Hareket) ve Shape (Şekil): Animasyon tekniklerini anlatırken her karede tekrarlanan resimlerden söz etmiştik. Bu yol ile, bir animasyonu hazırlamak oldukça zor ve yorucudur. Her kare için birbirine benzer farklı şekiller çizmek gerçekten beceri isteyen bir uğraştır. Oysa ki Flash animation, bir nesnenin hareketliliği için ilk ve son karelerin durumunu değerlendirir. Arada kalan diğer kareleri eş zamanlı olarak kendisi doldurur. Bu şekilde animasyonu oluşturmak tasarımcı için daha da basite indirgenmiş olacaktır.

Grafikler arasında geçiş işlemleri için de, Flash animasyonu oldukça başarılıdır. Birbirine dönüştürülecek şekillerin sadece belirtilmesi yeterlidir. Geçiş sırasında olacak değişimi, Flash otomatik olarak kendi gerçekleştirecektir. Bu şekilde arada kalan geçiş şekillerini kendisi belirleyecektir.

Görüldüğü gibi bu iki dev özellik bile, Flash’ı diğer animasyon programlarından öncelikli kılmaya yetiyor. (Temel Animasyon Mantığı ve Flash4, Yavuz Gümüştepe, s:4,5)


Webmasterlar Neden Flashı Kullanır?

Eskiden bilgisayar bile pek samimi olunan bir kelime değilken son yıllarda Internet kelimesi günlük hayatımızın bir parçası haline geldi. Artık Internet evde, ofiste, okulda herkesin kullanabileceği farklı bir ortam haline geldi. Internet’e dahil olmak için hangi ülkede olursa olsun herkesin ulaşma metodu aynıdır. Internet herkese eşit haklar verince bilgi hiç bir kısıtlamaya gidilmeden paylaşılmaktadır. (PC World , 1999 , sayı: 12, s: 222-225)

Internet’in bugün için amaçlarını sıralayacak olursak; a) eğitim ve yaşam boyu öğrenmeyi sağlamak b) fikir ve bilgi alış-verişini kolaylaştırmak c) dağınık bilim ve mühendislik araştırmaları arasında işbirliğini geliştirmek d) üretkenliği arttırmak e) ekonomiyi geliştirmek f) pazar yaratmak ve geliştirmek g) demokrasiyi sevdirmek ve özendirmek. (PC World , 1999 , sayı: 11, s: 168-172)

Özellikle bu sayılan amaçların içinde en önemlisini pazar yaratmak ve geliştirmek teşkil etmektedir. Bu pazar yaratma işinin gerçekleşmesi için reklam önem arz etmektedir. Dolayısıyla site ilgi çekici bir yapıya sahip olmalıdır. Fakat Internetin ilk yayılmaya başladığı zamanlara bakarsak siteler çok sıkıcı içeriklere sahipti. Genellikle düz yazı formatına sahip olan bu siteleri güzelleştirme yoluna gidildi. Web’e olan ilgi büyüdükçe siteler daha fazla önem arz etmeye başladı. Artık Web tam anlamıyla ticari araç haline gelmeye başladı. Web tasarımcıları siteleri ziyaret eden kişi sayısını arttırmak için bitmap’ler eklemeye başladı. Ama bitmap sayısında artış oldukça sörf yapmak isteyenleri sıkıcı bir bekleyiş almaya başladı ve bu bekleyişler zamanla geç açılan siteler olan ilginin azalmasına sebep oldu. Web tasarımcıları daha güzel görünümlü ve  zaman kaybına sebep olmayacak bir yol aramaya başladılar ve Flash programı onların bu ihtiyacına cevap verici nitelikteydi.

Peki Flash’ta farklı olan ne vardı? Flash’ın seçilmesinin ilk ve en önemli sebebi vektörel olmasıdır. Bir resmin vektörel olması daha az yer kaplamasına ve ölçeklendirilebilir olmasına imkan vermektedir. Yani ziyaretçiniz tarayıcı penceresinin boyutunu değiştirdiğinde her şeyin orantılı olarak değişmesini sağlamaktadır. Ve vektörel olması sayesinde sitenizin bir kısmı çekildiğinde geri kalan kısmının bitmesini beklemeden çekilen kısmının yayınlanmasına imkan vermektedir ve Flash yaptığınız animasyonları sadece Web için yaratmanıza değil, Flash Player’la film olarak dağıtmanıza da imkan sağlamaktadır. (http://www.macromedia.com)

Bunların haricinde hareket, MP3, Wave Table form girişi ve interaktiflik önde gelen diğer etkenlerdir. Flash programındaki Help bölümü çok geniş bir kaynaktır ve Flash için alınabilecek ilk referans yeridir. Bütün dersler gözden geçirildiğinde ve  uygulanıldığında kısa sürede temel Flash bilgisine sahip olunmaktadır. (Ulrich , K. , 1999 , Macromedia Flash 4 , Sistem Yayıncılık , İstanbul)

1.5 Flash 4.0 İle Birlikte Gelen Yenilikler

MP3 Desteği: Animasyonlara artık MP3 formatında sesler eklenebilmektedir. Böylece çok daha kaliteli seslerin çok daha az yer kaplamaları sağlanmaktadır.

Güncellenebilir Metin Alanları: Artık animasyonlara kullanıcı tarafından doldurulabilir metin alanları yerleştirilmektedir.  Bunlar şifre sormak, form doldurmak gibi işlerde kullanılabilir.

Gelişmiş Library Penceresi: Sembol kütüphaneyi incelemek için kullanılan pencere biraz daha geliştirilmiştir. Artık semboller klasör klasör ayrılabilmektedir.

Yayınlama Fonksiyonu: Yeni eklenen “Publish” komutu, hazırlanılan animasyonları WEB sayfasına kendi yerleştirmektedir.

Timeline’da ve Layer’larda Yeni Kolaylıklar: Layer’lar artık kolaylıkla gizlenip gösterilmektedir. Layer’daki nesneleri düzgün gösterip, diğerlerini silik gösterme gibi bir kolaylık getirilmiştir.

Arayüz Yenilikleri: Arayüzün kendi tasarımı da değişikliğe uğramıştır. Dikdörtgen yapma aletine kenarını yuvarlatma özelliği eklenmiştir. Bir de bir takım yeni Inspector’lar vardır. Scene Inspector animasyonun değişik sahneleri arasında konrolü, Object ve Scala Inspector’lar da seçili nesneler üzerinde çevirme, büyütme, küçültme gibi işler yapmaktadır.